Wyrazistość naszych wypowiedzi zależy przede wszystkim od sprawności aparatu artykulacyjnego. Kiedy wymawiamy poszczególne dźwięki mowy, to towarzyszy temu poruszanie się warg, podniebienia miękkiego, języka oraz żuchwy. Wykonywane ruchy muszą być dokładne i uzyskiwane w określony sposób, w danym miejscu jamy ustnej. Na przykład realizując głoskę s, należy zbliżyć do siebie siekacze, co też możliwe wyłącznie przy prawidłowym zgryzie. Żeby poprawnie artykułować dźwięki, wymagana jest zatem zarówno sprawność mówiącego, jak i prawidłowa budowa aparatu artykulacyjnego.

Jakość i efektywność mówienia poprawiają ćwiczenia logopedyczne. Mają one za zadanie:

• usprawnić język, wargi, podniebienie miękkie i żuchwę, a także koordynację ruchową w zakresie aparatu artykulacyjnego;
• opanować umiejętności świadomego kierowania ruchami narządów artykulacyjnych;
• wyuczyć prawidłowego połykania;
• wyrobić wrażliwość miejsc i ruchów w jamie ustnej, które są istotne dla prawidłowego wymawiania dźwięków.

Ćwiczenia logopedyczne stosuje się w terapii oraz w profilaktyce wad wymowy głównie u dzieci w wieku przedszkolnym. Skutkują one przywróceniem lub uzyskaniem szybkości ruchów narządów artykulacyjnych.

Proporcje oraz zestawy ćwiczeń uzależnione są od realizacji określonego celu. Powinny się one odbywać codziennie lub nawet kilka razy w ciągu dnia przez 5-10 minut. Czas trwania ćwiczeń logopedycznych i liczba ich powtórzeń zależy od indywidualnych możliwości dziecka, nastolatka czy osoby dorosłej. W przypadku dzieci najlepiej jest prowadzić terapię w formie zabawy. Do tego służą narzędzia logopedyczne: lustra  i wibratory logopedyczne oraz innego rodzaju pomoce dydaktyczne (np. gry komputerowe, puzzle bądź układanki logopedyczne). Inną skuteczną i atrakcyjną formą ćwiczeń aparatu mowy są fabularyzowane zabawy, podczas których dzieci będą naśladować za pomocą warg i języka ruchy zwierząt czy też różne czynności.

Kiedy dziecko wykona serię pierwszych ćwiczeń przez lustrem, należy je zachęcać do wykonywania ich bez kontroli i w czasie każdej nadarzającej się okazji, np. podczas spaceru, jazdy samochodem czy też w czasie drogi do przedszkola.

Gimnastyka aparatu mowy rozpoczyna się od ćwiczeń najprostszych, a następnie stopniowo zwiększając ich trudność.

Ćwiczenia aparatu artykulacyjnego powinny być wykonane dokładnie i bez pośpiechu. Nie poleca się także zbyt dużej liczby ćwiczeń w ciągu jednych zajęć. Efektywność ćwiczeń logopedycznych możliwa jest tylko w pod warunkiem wielokrotnego ich powtarzania.

Należy pamiętać, że ćwiczenia nie mogą zastąpić wizyty u logopedy, która jest konieczna, gdy dziecko ma wadę wymowy. Samodzielne ćwiczenia w domu mogą za to wspomóc i przyspieszyć naturalny proces rozwoju mowy.